Có rất ít nhà thiết kế UX tự coi mình là nhà toán học và hầu hết trong số họ đều coi thường chủ đề này. Tại sao không nhỉ? Niềm đam mê của họ liên quan đến thiết kế, là sự tổng hòa của sáng tạo có ý thức – những điều phản ánh rõ ràng về tính khách quan chân thật của các con số hoặc dữ liệu. Dưới đây là 3 nguyên tắc trong toán học giúp bạn thiết kế UX tốt hơn mà chúng tôi muốn giới thiệu đến bạn.
Tại sao chúng ta nên tìm hiểu về chúng?
Trong thực tế, một số kỹ thuật cơ bản nhất của thiết kế bắt nguồn từ các khái niệm toán học. Đôi khi bạn có thể đang áp dụng chúng nhưng lại chưa nhận ra.
Có được sự hiểu biết tốt hơn về toán học đằng sau một dự án thiết kế nghĩa là bạn đang có ý thức áp dụng nó cho công việc của mình. Khi còn ngồi ở các lớp thời trung học, toán học có lẽ thường gây cho bạn những cơn đau đầu khó chịu. Nhưng đối với một nhà thiết kế UX chuyên nghiệp thì nó sẽ trở thành một công cụ vô giá, giúp họ tạo ra những giao diện có bố cục khoa học nhất.
Chúng ta sống trong một kỷ nguyên mà dường như mọi thứ được kết nối. Những gì chúng tôi không nhận ra là hầu hết trong số đó đã được kết nối trong một thời gian rất dài. Những khái niệm toán học này là cũ, thậm chí cổ xưa, nhưng chúng vẫn có liên quan hơn bao giờ hết. Nào, mời bạn đến với nguyên tắc toán học đầu tiên:
Tỷ lệ vàng
Trước khi vào nội dung này, mời bạn đến với một câu hỏi như thế này:
Bức tranh nổi tiếng Mona Lisa và Logo của Google có điểm gì chung? Mối quan hệ nào có thể có giữa bức tranh mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử loài người và biểu tượng của một ông trùm công nghệ bắt đầu vào năm 1998?
Câu trả lời là cả bức tranh và logo đều sử dụng tỷ lệ vàng, còn được gọi là tỷ lệ thiêng liêng. Đối với các nhà toán học, tỷ lệ vàng là khoảng 1,618.
Theo Wikipedia, hai đại lượng sẽ nằm trong tỷ lệ vàng nếu tỷ lệ của chúng giống như tỷ lệ tổng của chúng so với số lượng lớn hơn.
May mắn thay, đối với các nghệ sĩ, kiến trúc sư và nhà thiết kế, tỷ lệ vàng có thể được mô tả đơn giản hơn là tỷ lệ vốn đã làm hài lòng mắt người. Nó có lẽ được hiển thị tốt nhất với hình chữ nhật vàng, được hiển thị bên dưới.
Dù chưa được thừa nhận nhiều nhưng Tỷ lệ vàng có mặt ở khắp mọi nơi, và thu hút mắt người chú ý đến nó một cách rất tự nhiên. Nó đã là nguyên tắc đằng sau thiết kế của rất nhiều logo, phông chữ và bố cục các thành phần thiết kế UX.
Như đã đề cập ở trên, logo của Google sử dụng tỷ lệ vàng trong chu vi của hai vòng tròn trong logo của nó. Và không chỉ riêng Google đã sử dụng nguyên tắc này cho lợi thế UX.
Tỷ lệ vàng có mặt khắp nơi và là một ví dụ điển hình về cách thức toán học ảnh hưởng một cách tinh tế các thiết kế thực tế của chúng ta.
Dãy số Fibonacci
Trình tự Fibonacci mô tả một loạt các số trong đó số tiếp theo trong chuỗi là tổng của hai số trước. Bắt đầu từ 0, được thể hiện như sau:
0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144…
Dãy số này là cơ sở của thiết kế Fibonacci, hoạt động đặc biệt tốt cho các trang web đặt nặng về phần nội dung, chẳng hạn như blog hoặc các ấn phẩm trực tuyến khác. Hãy xem ví dụ từ Tạp chí Smashing dưới đây.
Blog trên này đơn giản nhưng được thiết kế rất tốt. Nội dung được tổ chức hợp lý, kích thước phông chữ có thể đọc được và cân đối, bản thân bố cục trông sắc nét và sạch sẽ. Đó cũng là một ví dụ tuyệt vời về thiết kế Fibonacci.
Ví dụ, chiều rộng của một trong ba cột liên quan đến nhau bằng các số Fibonacci (cụ thể là 2, 3 và 8). Tỷ lệ chiều rộng của hai cột đầu tiên là 3:2 và hai cột thứ hai là 8:3.
Trình tự Fibonacci chỉ ra ngay cả kích thước phông chữ. Trong ví dụ này, tiêu đề trang có kích thước 55px, bài viết hướng đến kích thước 34px và chính nội dung 21px. Kết quả là tất cả các văn bản trên trang xuất hiện hoàn toàn đạt tỷ lệ và làm hài lòng về mặt thẩm mỹ.
Một cách khác để nghĩ về chuỗi Fibonacci trong thiết kế là sử dụng các số làm khối thiết kế để tạo bố cục trang web hấp dẫn. Nhìn vào hình chữ nhật bên dưới, bao gồm các hình vuông nhỏ hơn có chiều dài là số Fibonacci (1, 1, 2, 3, 5).
Đây là một thiết kế trang web vô cùng phổ biến mà bạn có thể đã thấy hoặc thậm chí là đã thấy rất nhiều lần trước đây. Ví dụ, hãy xem trang web của FastCompany.
Nội dung nổi bật của trang web là khối lớn nhất, được để vào khối 1, với chức năng tìm kiếm và các tính năng điều hướng khác trong khối 2.
Một lưu ý cuối cùng trong chuỗi Fibonacci là khi bạn thêm các số lại với nhau để tạo ra số tiếp theo trong chuỗi, một mẫu khác xuất hiện. Nếu bạn chia một số trong chuỗi cho số trước, cuối cùng bạn sẽ càng ngày càng gần 1.618, còn được gọi là tỷ lệ vàng như đã đề cập ở phần trên.
Quy tắc một phần ba
Không giống như tỷ lệ vàng hoặc dãy số Fibonacci, quy tắc một phần ba đã nổi tiếng đến mức vượt qua khuôn khổ của dự án thiết kế. Mặc dù không có nhà thiết kế UX nào cần một bài học cụ thể trong khái niệm này.
Quy tắc một phần ba mô tả chia một thành phần thành chín phần bằng nhau bằng cách chia nó với hai đường thẳng đứng cách đều nhau và hai đường ngang cách đều nhau. Điều này tạo thành một lưới cơ bản, khi được đặt chồng lên một tác phẩm, có thể được sử dụng để bố trí các tính năng chính.
Ví dụ, bốn giao điểm trên quy tắc của lưới ba là các vị trí tuyệt vời để đặt các yếu tố thiết kế mà bạn muốn làm nổi bật. Trong thiết kế web, giao điểm trên cùng bên trái là mạnh nhất. Đó là nơi được mắt người quét qua đầu tiên khi xem một trang.
Nhìn vào trang chủ của EQREC. Giao điểm trên cùng bên trái làm nổi bật các nội dung nổi bật của trang chủ: một lời kêu gọi hành động để ghé thăm phòng thu âm tốt nhất thế giới. Phần còn lại của trang được phân tích rõ ràng thông qua quy tắc của một phần ba, đặc biệt là các thanh điều hướng ở trên cùng và dưới cùng của trang.
Nó có thể không hoàn toàn ấn tượng, hoặc tinh tế như thiết kế Fibonacci hoặc tỷ lệ vàng, nhưng quy tắc của phần ba là một ví dụ tuyệt vời về tác động của toán học đối với UX.
Thiết kế UX bằng những con số
Tất cả các thiết kế có cần phải dựa trên các khái niệm toán học này không? Tuyệt đối không. Chúng không phải là mẫu, mà là các hướng dẫn để tham khảo sử dụng. Cho dù vai trò toán học có đáng kể như thế nào trong quá trình thiết kế UX, trải nghiệm người dùng vẫn là cần sự nỗ lực trong sáng tạo.
Nhưng các đơn vị thiết kế UX hàng đầu đã nhận ra tầm quan trọng của việc hiểu bản chất và vai tròn của toán học trong thiết kế, thậm chí họ còn tận dụng những gì toán học mang lại để tạo ra những sản phẩm tốt nhất.
Lời kết
Hy vọng nội dung của bài viết trên sẽ giúp bạn hiểu được định nghĩa và những điều tuyệt vời mà toán học mang lại trong cuộc sống thực tế nói chung và đặc biệt là trong thiết kế UX nói riêng. Chúc bạn thành công.
Nguồn: usabilitygeek.com
